GEGURITAN

GEGURITAN

Geguritan utawi guritan aslinipun saking tembung lingga gurit, tegesipun :

1.   Tulisan ingkang awujud tatahan

2.   Kidung utawi tembang

Nggurit tegesipun :

1.   Ngarang tembang utawi kidung, utawi rerepan

2.   Nglakokaken tembang utawi kidung

Miturut kamus utawi bausatra, geguritan menika uran-uran utawi karangan kang pinathok kados tembang, nanging guru gatra, guru wilangan, lan guru lagunipun boten ajeg. Menawi miturut Sadlidinata (1994:45), geguritan inggih menika iketaning basa ingkang memper syair (syair jawi gagrag enggal). Wonten malih ingkang mastani tembung gegurit asalipun saking tembung gerita. Tembung gerita lingganipun gita, tegesipun tembung utawi syair geguritan jawi sakawit dipun panggihaken wonten ing tembang-tembang dolanan.

JINISIPUN GEGURITAN

Geguritan jinisipun wonten kalih :

1. Geguritan gagrak lawas

Geguritan menika ngginakaken basa jawa kina lan kapérang wonten ing pupuh–pupuh tembang, kawengku guru gatra, guru lagu, lan guru wilangan. Geguritan menika ugi kalebet golonganipun tembang utawi lelagon kang ngangge Purwakanti guru-swara.

Paugeranipun geguritan gagrak lawas ingkang sampurno inggih punika:

a.    Cacahipun gatra mboten ajeg, nanging lumrahipun sakedhikipun wonten sekawan gatra.

b.   Cacah wandanipun gatra satunggal lan satunggalipun tetep sami

c.    Dong-ding utawi guru lagunipun sedaya manggen wonten wekasipun gatra runtut inggih punika ngangge purwakanti guru swara.

d.   Sangajengipun ukara (gatra) ingkang kawiwitan ngangge bebuka “sun gegurit”nanging mboten ateges saben pada/bait wonten tembungipun “sun gegurit”. Tembungipun “sun gegurit” naming wonten nginggil piyambak.

Tuladha:

Sun gegurit,

Wateke wong kampung jati

Bekti marang yayah wibi

Setya marang sakeh janji

2. Geguritan gagrak anyar

Geguritan gagrag anyar ngginakakén basa Jawa jaman samenika lan dipunserat ngangge aksara latin, lan sampun ngginakakén kertas/ dluwang. Geguritangagrag anyar mboten kapérang wonten ing pupuh–pupuh tembang lan mboten ngangge tembung “sun gegurit”, sampun mboten kawengku guru gatra, guru lagu, lan guru wilangan, pramila jinising geguritan gagrag anyar menika saged dipunwastani puisi Jawa bebas.